اسباب‌ بازی مدرن

بازی های آتاری و میکرو، از نمونه‌ های ابتدایی بازی های رایانه ای است که بازار اسباب‌ بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خو د در آورده‌اند. تصاویر یک بعدی و بهره‌گیری از گرافیک رایانه ای ، ویژگی مهم این بازی ‌هاست.

این پدیده جدید دانش بشری که تقریباً در همه شیون زندگی انسان راه یافته است، همچون دیگر ساخته های دست بشر دو رو دارد که یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت بشر است و روی دیگر آن استفاده غلط است که معمولاً جز در موارد علمی و شغلی از آن استفاده می شود.

بازی های رایانه ای بیشتر از همه، کودکان و نوجوانان را شیفته خود می کند. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم صوتی- تصویری را به تسخیر خود درآورده است.

این بازی ها که دارای تصاویر دو بعدی، موسیقی و... است، تا 50 درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد. چیزی که اخیراً بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده، قیمت مناسب آنها برای مصرف کننده است. علاوه بر این چون کودک و نوجوان خود اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با سایر شخصیت های بازی درگیر ماجراهایی می شود که طراح آن برای او تدارک دیده است، این نوع بازی، برایش بسیار جذاب است.

این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را برای کودکان که شیفته جنب و جوش هستند، ارزانی می دارد و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطیع خود ساخته و به عالمی از تخیلات می برد. تا جایی که کودک، خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارد.

 اثرات مثبت بازی های رایانه ای

* با رایانه هر چند بار که بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.

* برنامه های بسیار متنوعی وجود دارند که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی های در بازار موجود است که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند.

* برنامه های آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.

*کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز را انتخاب کن، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد، رنگ آبی و...

*بازی های یارانه ای هم‌چنین به کودکان و  نوجوانان مبتلا به بیماریی هایی چون «فلج مغزی» یا «نارسایی در تشخیص واژه‌ها» کمک می‌کند.

* بیش‌تر برنامه های رایانه ای در وقت وهزینه، صرفه‌جویی های  بسیاری به همراه دارند.

* مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های مختلف و ساده به کودک آموزش می دهد.

* به عقیده بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.

*بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.

* باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.

*وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پر کردن اوقات فراغت آنان است.

اثرات منفی بازی های رایانه ای

آسیب های جسمانی

* چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد.

*مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند.

*به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود و فرد، مبتلا به آرتروز می‌شود.  همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

* پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.

*ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.

*هیجان همیشگی هنگام بازی، بر روی ارگانیسم فرد تأثیر گذاشته وپی‌آمدهای منفی بردستگاه گردش خون و گوارش می‌گذارد، هم‌چنین این هیجان های  دروغین، سلامت روانی کودک را به خطر می‌اندازد.

* به نظر برخی از متخصصان اعصاب و روان، بازی های پرهیجان رایانه ای که طی آن، صفحه نمایش‌گر رایانه، از فلاش‌ها و شعا‌ع های  خیره کننده نوری پوشیده می‌شود، سبب بروز هیجانهای شدید عصبی در نوجوانانی می‌شود که از نظر عصبی ضعیف هستند و برای  ابتلا به صرع، آمادگی دارند.

به گفته پزشکان:  دلیل عمده ناراحتی صرع، مربوط به کسانی می‌شود که نسبت به نور حساسیت دارند و تحمل چشمک های  پی‌در‌پی نور در بازی های رایانه ای برای  آنان دشوار است.

به گفته انجمن بیماران صرع انگلیس: حدود یک درصد از نوجوانان غیرمبتلا به بیماری صرع، به نور حساسیت دارند؛ در حالی که این رقم در میان بیماران مبتلا به این بیماری، پنج درصد است که حتی در مواردی هنگام بازی صرع به مرگ گزارش شده است.

مادر یک نوجوان14 ساله در یک بررسی که روزنامه انگلیسی «سان» در این باره انجام داد گفت: پسرم بر اثر بازی های رایانه ای «نینتندو» جان سپرده است.وی افزود که پسرش پس از یک ساعت بازی، دچار تشنج شد و  به زمین افتاد و چند دقیقه بعد، جان سپرد.

آسیب های روانی- تربیتی

مهمترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.

"خشونت" مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، برخی از چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان های ضد ارزش و غیراخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.

انزوا طلبی

کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درون گرا می شوند. در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری های دیگر است.مادری می گوید: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است، حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی شود و همیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می شود.

تنبل شدن ذهن

در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.

تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد. اما این مداخله، فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند. ما هر چه در این مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سرخورده، افسرده، غیرمتحرک و غیرسازنده هستند و خود اتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت، در حالی که برای جامعه، نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر داریم.

تاثیر منفی در روابط خانوادگی

با توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری یا جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.

افت تحصیلی

به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی می کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران کنند. یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشته اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی 2 الی 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.

افت اخلاقی

اشاعه فرهنگ برهنگی و ترویج ضد اخلاقی ، از آفت های دیگر بازی های رایانه ای است. نبردهای تن به تن دختران نیمه‌عریان، رقص و موسیقی غربی و ... در این گونه بازی ‌ها تبلیغ شده است و متأسفانه بی‌هیچ‌گو نه دشواری، در فر وشگاه‌ها به معرض فروش گذاشته می‌شود.

برخی از برنامه های  رایانه ای ، با بازی های ساده آغاز شروع شده و به تصاویر مستهجن ختم می‌شوند؛ در برخی از این بازی ‌ها، جایزه  پیروزی، ظاهر شدن عکس‌ های مستهجن بر روی صفحه رایانه  شماست.

بی‌تردید در ساخت و تولید این بازی ها، دست سازمان های جاسوسی سیا، موساد و... در کار است و می‌خواهند ذهن و روان کودکان ما را مسموم کنند.

زمینه‌ساز از خود بیگانگی

دنیای مجازی ولی نزدیک به واقعیتی که در بازی های رایانه ای به تصویر کشیده می‌شود، آن‌قدر مسحور کننده و جذاب است که مخاطب کودک و نوجوان در معرض تأثیر تمام باورهایی قرار می‌گیرد که از سوی طراحان این بازی ها به او القا می‌شود.

فرد، دچار از خودبیگانگی شده و مانند آن‌ها می‌اندیشد. برای نوجوانی که در حال بازی است فرقی نمی‌کند که دشمن کیست؛ دشمن همان است که بازی می‌گوید. در میان انبوه بازی های رایانه ای که اکنون به آسانی در دسترس کودکان قرار می‌گیرند، بازی هایی وجود دارند که در آن مسایل اعتقادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور های مسلمان بویژه ایران، مورد گستاخی قرار می‌گیرد.

متأسفانه این‌گونه بازی ‌ها، بی‌هیچ کنترل و نظارتی از سوی مراجع ذی‌صلاح، به آسانی در دسترس فرزندانمان قرار می‌گیرد و حقیقت‌ها و واقعیت‌ های موجود را به آسانی وارونه جلوه می‌دهند.

اخذ:بخش خانواده ایرانی تبیان